Llengues vives

Axular (Urdazubi, 1556 – Sara, 1644) eta beste idazle klasiko batzuen lan batzuk argitaratu dituzte berriki galizierara eta katalanera itzulita. Oso albiste ona da zinez, gaur egungo literatura esportatzea ez ezik iraganaldikoa ere bai. Bestalde, musika da geure kulturaren agerpen esportagarriena, baina baldin badaukagu ekimen arrakastatsu bat, beste hizkuntza komunitate antzeko batzuk kontuan hartu izan dutenak Korrika da, pasa den hilabetean geure lurraldea goitik behera eta eskuin ezker zeharkatu duena.

Recentment han publicat algunes obres de Axular i uns altres dels nostres clàssics traduïdes al gallec i al català, una molt bona notícia. La literatura i sobretot la música són dues dels grans àmbits exportables de la nostra cultura, però si hi ha una iniciativa en la qual s’han fixat altres comunitats lingüístiques similars a la nostra aquesta és la Korrika, que acaba de creuar el nostre territori el mes passat.

Musikaren esparruan, 1960-70eko hamarkadetan sortutako “Ez Dok Amairu” taldekoak izan ziren Mikel Laboa (Donostia, 1934-2008) eta Benito Lertxundi (Orio, 1942), zalantza barik euskarazko musika garaikidearen egilerik ezagunenen artean ditugunak. 1972an abiatu zen bestela folk talderik arrakastatsuena, Oskorri alegia. Ruper Ordorika  (Oñati, 1956) eta Berri Txarrak taldea (1994-) zerrendaren goiko postuetan ditugu ere bai, baina nork ez du ezagutzen Euskal Herritik kanpo Fermin Muguruza (Irun, 1963)? “Rock Radical Vasco” izeneko mugimendutik etorritakoa da, “Kortatu” eta “Negu Gorriak” taldeetan ibilitakoa. Baina garai haietatik aurrera bilakaera oso interesgarria eduki izan du eta zineman ere nabarmentzen ari da azken urteotan, dokumentalgintzan hain zuzen ere. Kontzertuetara itzuli da, martxoan hasi da “azken” bira, eta bihar bertan Manresan egongo da, etzi Valentzian eta maiatzaren 10ean Ourensen.

A la llista dels exemples més exportats de la nostra música contemporània apareixen sens dubte Mikel Laboa, Benito Lertxundi, Oskorri, Ruper Ordorika i Berri Txarrak. Però qui no coneix fora d’EH a Fermin Muguruza? Així com Laboa i Lertxundi van sorgir de “Ez Dok Amairu”, Muguruza va venir amb el “RRV”, sabent fer una interessant evolució i explorant en els últims anys el cinema amb la realització de diversos documentals recomanables. Des de març està de gira, la “darrera”, demà a Manresa, demà passat a València i el 10 de maig a Ourense.

Azkenik, eta lehen esan bezala, Korrikaren 18. edizioak geure bazterrak alaitasunez eta zirraraz astindu ditu martxoan zehar. AEK-k antolatu zuen lehendabiziko aldiz 1980an, eta dakizuenez bi urtetik behin lasterka ipintzen gaitu. Ordutik, kataluniarrak (Correllengua), okzitainiarrak (Corsa pe la Lenga), galiziarrak (Correlingua), bretainiarrak (Ar Redadeg) eta irlandarrak ere (Rith) korrika egiteari ekin diote. Lingua sana in corpore sano.

Finalment, i tornant al principi, la 18ª edició de la Korrika ens ha posat de nou a córrer al març. AEK va organitzar per primera vegada en 1980, i com sabeu cada 2 anys passa pel nostre territori. Des de llavors catalans, gallecs, occitans, bretons i irlandesos s’han posat a córrer també. Lingua sana in corpore sano.