Les aigües turbulentes
Bloc personal de Jordi Casadevall Camps
Aué è agut era oportunitat d’assistir, per rasons professionaus, a ua charrada sus er aranés, eth sòn marc legau e era situacion sòcio-lingüística. L’impartie Jusèp Loís Sans, cap deth Departament de Cultura e Ensenhament deth Conselh Generau d’Aran, e ac a hèt integralament en aranés sense problèma de cap tipe, en ua naua demostracion que sonque an problèmes lingüistics es que en vòlen auer.
Per plan que mos creigam qu’ac sabem tot, tostemp seguim en tot èster uns ignorats, e aué ac è verificat en tot assabentar-me de fòrça aspèctes que desconeishie sus aguesta lengua.
Sabíetz qu’er Estatut de 2006 (eth "estatutet") declare era lengua occitana (autant parle d’occitan coma d’aranés) oficiau en Catalonha? S’er article qu’ac dispause s’aplique estrictament, significarà, per exemple, que quinsevolh ciutadan aurà dret a èster atengut en aranés en quinsevolh burèu public catalana; significarà que s’un numerò especific d’escolans vò recéber classes d’aranés enes estudis aurà dret a auer-les; significarà qu’eth DOGC s’aurà de publicar en aranés… Peth que semble, eth legislador volec tractar er aranés en Catalonha tau com volerie qu’eth catalan siguesse tractat ar estat espanhòu. Me’n alegri peth hèt, naturaument, mès dilhèu s’a anat mès enlà deth qué es pròpris aranesi volien.
Sabíetz qu’era situacion der aranés ei mielhor deth que a viatges diden es "ploramiques" deth nòste entorn (es dera botelha miei ueda)? Era immersió lingüistica enes estudis se i aplique sense cap problèma, eth hèt de pertànher en Catalonha hè que recebe d’aguesta un tracte fòrça mielhor deth previsible -legislacion, preséncia en mejans de comunicacion, eca.-, es redusides dimensions geografiques e demografiques dera Val mantien era coesion sociau e dialectau e faciliten es politiques de normalizacion e integracion… e atau poderíem seguir. Compde, non tot son flors e viòles.
Sabíetz qu’er occitan compde damb un prèmi Nobel de Literatura, Frederic Mistral? Segurament qu’òc ac sabíetz. Çò que non sabetz ei que’e li concedic dus viatges, eth 1902, quan per pressions der estat francés se li retirèc, e eth 1904, quan lo recebec definitiuament. Er estat francés continue en tot practicar a dia d’aué ua politica agressiva e indecenta contra er occitan e totes es autes lengües minoritzades dera "hexàgon", en tot contravier normes de tot tipe.
A estat ua charrada vertadièrament utila, a refortilhat eth mèn interès per aguesta lengua e m’a provocat ua sane enveja.
Us ha agradat aquest article? Compartiu-lo!
SI la gente de Catalunha no conoce más el aranés y su historia es porque la Generalitat de CAtalunya no le interesa. La generalitat de Catalunya es un desproposito y una institucion agresiva con sus vecinos y con los araneses,
Es bueno que en el resto de España sepan los atropellos de los nazionalistas en Aran. No respetan las decisiones de los araneses.